Cổ tức là một vấn đề cực kỳ quan trọng cần phải hiểu rõ khi đầu tư cổ phiếu. Nó không đơn giản chỉ là số tiền công ty trả cho cổ đông mà còn là dấu hiệu để đánh giá và định giá một doanh nghiệp. Do đó, nếu bạn đang đầu tư chứng khoán thì bạn cần nắm rõ: Cổ tức là gì? Tại sao nó lại quan trọng trong đầu tư? Hãy cùng mình tìm hiểu dưới bài viết này nhé.
Cổ tức là gì?
Chúng ta chỉ cần hiểu dễ dàng cổ tức thuộc một phần lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần.
Mục đích của việc chi trả cổ tức là công ty muốn ” san sẻ sự giàu có ” của mình cho cổ đông sau một khoảng thời gian hoạt động nhất định, thường là hàng năm hay hàng quý.
Việc doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu không làm thay đổi vốn chủ sở hữu cũng như phần trăm nắm giữ của cổ đông. Hình thức trả sẽ chia theo tỉ lệ quy định. Nếu bạn tham gia đầu tư forex Nhà đầu tư nhận cổ tức dựa trên số lượng cổ phần mà họ sở hữu. Sau khi công ty công bố quyết định chi trả cổ tức, một ngày cụ thể được gọi là ngày giao dịch không hưởng quyền được xác định. Bất cứ ai sở hữu cổ phần trước thời điểm này đều đủ điều kiện nhận cổ tức.
Khi công việc bán hàng của doanh nghiệp làm ra lợi nhuận, một phần lợi nhuận được tái đầu tư vào việc kinh doanh và lập các quỹ dự phòng gọi là lợi nhuận giữ lại, phần lợi nhuận còn lại được chi trả cho các cổ đông gọi là cổ tức.
Một vài doanh nghiệp trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu thay vì tiền mặt, trong trường hợp này các cổ đông nhận được các cổ phiếu phát hành bổ sung. Giá trị của cổ tức được nắm rõ ràng theo từng năm tại đại hội cổ đông hàng năm của công ty, và nó được thông báo cho các cổ đông hoặc là bằng lượng tiền mặt mà họ sẽ nhận được tính theo số cổ phiếu mà họ đang sở hữu hay số tỷ lệ trong lợi nhuận của công ty.
Các hình thức chi trả cổ tức
Thông thường có hai hình thức chi trả cổ tức chính là bằng bằng tiền mặt, cổ phiếu hoặc bằng tài sản khác theo Điều lệ của doanh nghiệp.
- Chi trả bằng tiền mặt: Cổ tức tiền mặt là dạng cổ tức mà công ty chia lợi nhuận cho nhà đầu tư dưới dạng tiền mặt (hoặc chuyển khoản).
- Chi trả bằng cổ phiếu: Hình thức chi trả này được áp dụng khi công ty đang cần vốn và mong muốn giữ lại lợi nhuận của cổ đông cho mục tiêu đầu tư. Đây có thể được xem như là một đảm bảo tái đầu tư của cổ đông để sau này cổ đông sẽ mang lại được nhiều lợi nhuận hơn nữa trong tương lai.
- Chi trả bằng tài sản khác theo Điều lệ của công ty: Hình thức này ít phổ biến hơn hai hình thức trên, tuy nhiên tuỳ theo Điều lệ của mỗi công ty mà có thêm hình thức chi trả cổ tức này. Cổ đông có thể được nhận các thành phẩm, hàng hoá hay bất động sản.
Để thanh toán cổ tức cho các cổ đông thì doanh nghiệp cũng phân chia thành các hình thức không giống nhau. Việc này giúp đỡ thuận lợi cho các cá nhân lựa chọn. Mỗi cá nhân sẽ phụ thuộc vào yêu cầu, nhu cầu của mình để nhận cổ tức theo cách thức khác nhau. Cụ thể là:
Trả bằng tiền mặt
Trường hợp các cổ đông muốn nhận tiền mặt thì công ty sẽ chuyển trực tiếp tiền cổ tức vào tài khoản. Số tiền lãi mà cổ đông nhận được sẽ tương ứng với giá trị của cổ phiếu.
Ví dụ 1 cổ phiếu = 10.000 đồng
Trả bằng cổ phiếu
Thay vì nhận tiền mặt thì các cổ đông sẽ nhận được thêm cổ phiếu về tài khoản của mình. Doanh nghiệp sẽ giữ lại tiền để phục vụ cho mục tiêu bán hàng của mình.
Ưu và nhược điểm của hai hình thức trả cổ tức bằng tiền và cổ phiếu
Giữa hai hình thức chi trả này luôn luôn tồn tại ưu điểm và nhược điểm riêng. Nếu như bạn là người có cổ phiếu trong một doanh nghiệp nào đấy nên phân tích rõ. Để từ đấy chọn lựa hình thức nhận cổ tức cho mình sao để phù hợp và có nhiều lợi nhuận cho bản thân nhất.
Với hình thức nhận tiền mặt thì bao giờ các cổ đông như bạn cũng có cảm xúc an toàn hơn. Những người chạy theo lợi nhuận bằng cổ phiếu thường yêu thích việc này. Họ sẽ không phải đắn đo hay lo lắng cổ phiếu của mình đang ở mức giá như thế nào. Thường người có tâm lý phòng thủ sẽ nhận tiền về tài khoản. Việc chạy theo những hào nhoáng cổ phiếu cung cấp không đảm bảo sự chắc chắn về nguồn vốn của mình.
Cùng lúc đó, nếu như công ty sẵn sàng chi trả cổ tức bằng tiến chứng minh tiềm lực kinh tế rất vững mạnh. Cổ đông sẽ lại tin tưởng để đầu tư tiếp tục. Tuy vậy, cũng nên xem xét, nghiên cứu thật kỹ với các trường hợp công ty vay nợ địa điểm khác để trả cổ tức cho cổ đông.
Nhược điểm của việc nhận cổ tức bằng tiền mặt
Hình thức trả bằng tiền sẽ hiện hữu yếu điểm khá lớn đó là cổ đông sẽ phải chịu thuế 2 lần. Lần 1 là thuế thu nhập của tổ chức và lần 2 là thuế thu nhập cá nhân.
Ví dụ: nếu doanh nghiệp chi trả cổ tức cho bạn là 2.000 đồng thì thực lĩnh của bạn chỉ là 1.900 đồng.
Điều thứ 2 là doanh nghiệp nếu không có kinh tế, nguồn vốn vững mạnh thì sẽ ảnh hưởng đến hoạt động bán hàng. Cổ đông sẽ nhận được phần lãi của mình, đổi lại doanh nghiệp phải giảm lượng tiền kinh doanh hoặc tiền lương cho nhân sự. Như vậy, hoạt động bán hàng không ổn định, làm giảm giá trị của cổ phiếu.
Trong lúc đó, nếu nhận lãi bằng cổ phiếu thì sẽ tăng tính thanh khoản cho thị trường, làm giảm nguy cơ thanh khoản. Như vậy nó kích thích nhà đầu tư khác dễ dàng mua cổ phiếu, vì vậy giá cổ phiếu sẽ tăng.
Cổ đông cũng sẽ không phải chịu thuế 2 lần như nhận bằng tiền mặt. Trong đó, doanh nghiệp lại có nguồn tài chính tương đối để khắc phục khó khăn, đầu tư tiếp tục vào hoạt động kinh doanh tốt hơn.
Nhược điểm khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu
Nhược điểm của hình thức này là vốn hóa không đổi. Cổ phiếu khi phát hành về tài khoản cũng phải chờ 2-3 tháng mới có thể bán được. Công ty đầu tư vào dự án không mang lại hiệu quả nên làm cho giá cổ phiếu giảm. Khi đó phần lãi mà cổ đông nhận về không được nhiều.
Làm thế nào để nhận được cổ tức?
Để được nhận cổ tức thì bạn phải nắm được cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền. Nếu như cổ phiếu của bạn được niêm yết cổ tức có thể được trả trực tiếp vào tài khoản chứng khoán. Nếu như cố phiếu bạn đang giữ chưa được niêm yết thì sẽ vẫn chưa có tiền. Lúc này bạn cần liên lạc với công ty để được giải thích và nhận phần cổ tức xứng đáng.
Ngày giao dịch không hưởng quyền là ngày gì?
Ngày nhà đầu tư mua chứng khoán sẽ không được hưởng các quyền lợi của cổ đông được gọi là NGDKHQ. Tức là các cổ đông lúc này sẽ không có:
- Quyền nhận cổ tức
- Quyền mua cổ phiếu phát hành thêm
- Quyền tham dự ĐHCĐ…
Ngày đăng ký cuối cùng để được hưởng quyền sẽ là ngày mà doanh nghiệp chốt khách hàng sở hữu chứng khoán. Đồng thời sẽ là ngày tổ chức phát hành lập danh sách người sở hữu chứng khoán.
Mục đích là thực hiện các quyền cho cổ đông. Doanh nghiệp sẽ xác nhận những cổ đông nào nhận các quyền của mình như quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát hành thêm…Chỉ cần cổ đông có tên trong danh chốt khách hàng thì sẽ nhận được quyền lợi của mình. Không kể là cổ đông nắm giữ cổ phiếu bao lâu hay mới đây.
Bạn có thể dễ dàng nhận thấy giá cổ phiếu bị điều chỉnh giảm rất lớn. Nó tương ứng với tỷ lệ cổ tức được trả. Đây là điều đương nhiên và bắt buộc phải điều chỉnh. Nó sẽ ảnh hưởng đến cả doanh nghiệp và cổ đông.
Tại sao phải thay đổi giá cổ phiếu
Nếu giá cổ phiếu vẫn giữ nguyên. Ví dụ là 20.000 đồng/ CP và vốn hóa công ty vẫn là 20 tỷ thì số tiền chi trả cổ tức sẽ vô lý. Chưa kể sẽ làm cho giá cổ phiếu giảm và công ty bị phá sản.
Trường hợp cổ đông nhận cổ tức bằng tiền thì một phần vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ bị giảm đi. Nó còn làm giảm giá trị của sổ sách. Nguyên nhân do doanh nghiệp sử dụng lợi nhuận chưa phân phối để trả cổ tức. Do vậy, nếu giá vốn hóa cổ phiếu không giảm thì giá trị sổ sách sẽ bị giảm vô lý.
Nếu cổ đông nhận cổ tức bằng cổ phiếu thì sao? Nếu tỷ lệ trả cổ tức là 1:1,( tỉ lệ phân chia theo quy định) nghĩa là cổ đông nhận 1 cổ phiếu tương đương với 1 cổ tức. Lúc này giá trị sổ sách không thay đổi. Vậy là giá cổ phiếu không giảm, vốn hóa của cổ phiếu sẽ tăng gấp đôi.
Với những bất cập như vậy thì phải điều chỉnh giá cổ phiếu trong ngày giao dịch không hưởng quyền.
Cách xác định doanh nghiệp kinh doanh tốt
Nếu xác định đầu tư vào cổ phiếu thì bạn phải thực sự quan tâm đến vấn đề này. Nhất là kiểm tra Báo cáo tài chính của công ty để biết được dòng tiền mặt còn lại từ hoạt động kinh doanh và đầu tư bị âm. Bạn sẽ nhận được tiền cổ tức của mình nhưng tương lai lâu dài thì lại mờ mịt.
Khi tính toán quá cầu toàn, muốn nhận khoản tiền cổ tức lớn mà đầu tư vào doanh nghiệp sẽ dẫn đến sai lầm. Các doanh nghiệp niêm yết trả cổ tức với tỷ lệ rất cao thậm chí 80 – 100%. Nhưng họ không còn khả năng tăng trưởng, khó phát triển hơn được nữa. Khách hàng, cụ thể là nhà đầu tư sẽ bị sập bẫy khi đầu tư mua cổ phiếu tại đây.
Trong khi đó, nhận cổ tức bằng cổ phiếu chưa hẳn đã xấu. Ngược lại với doanh nghiệp trả tiền mặt, thì doanh nghiệp trả cổ phiếu có tốc độ tăng trưởng cao. Ban lãnh đạo có tầm nhìn khi giữ lại tiền để đầu tư kinh doanh giúp doanh nghiệp duy trì được tốc độ tăng trưởng nhanh.
Tuy nhiên, cũng cần tránh doanh nghiệp không đem lại giá trị cho cổ đông nhưng vẫn giữ lại lợi nhuận và không trả cổ tức tiền mặt. Hãy dựa vào chi tiêu tài chính của công ty. Cổ đông chỉ nhận được giá trị của mình khi vốn chủ (ROE) cao hơn chi phí vốn chủ sở hữu (CoE, hay Cost of Equity).
